Slotconferentie 2021

Op vrijdag 12 november vond traditioneel de Slotconferentie van Ifmec plaats. Dit keer niet op ons 'eigen' Landgoed Zonheuvel, maar op Landgoed de Horst in Driebergen. Een prachtige congreslocatie. Lees hier het verslag terug, of bekijk de video onder aan deze pagina. KLIK HIER om de PowerPoint-presentatie van dit event te downloaden.

Leo Laanen de directeur van Ifmec heet iedereen welkom. We zijn enorm blij dat we dit wellicht laatste fysieke evenement van dit jaar corona-proof door kunnen laten gaan. Voor hen die niet fysiek aanwezig kunnen zijn deze keer helaas geen livestream, maar men krijgt een verslag thuis gestuurd en men kan alle presentaties op de Ifmec website terug vinden.

Leo legt uit waarom Ifmec dit een SLOTconferentie noemt. Het is de jaarlijkse afronding van de onderzoeksagenda van Ifmec. Het is het 2e jaar van een 5-jarig onderzoeksprogramma naar de betekenis van FM vanuit strategisch perspectief. Vorig jaar is gekeken naar de mate waarin het facilitaire werkveld strategische informatie kan aggregeren. Dit jaar staat de strategievorming van de organisatie zelf centraal en wat FM daaraan kan bijdragen.

De Horst

Bekijk de foto's en lees verder!


Ifmec Academy

Ed Vosselman, Dean van Ifmec Academy en Ifmec Research & Innovation leidt het onderwerp in: Duurzaamheid, Strategie en FM. Ten tijde van de Slotconferentie vindt ook de Klimaatconferentie in Glasgow plaats. Wanneer zijn deze conferenties succesvol? Er zijn niet alleen woorden, maar vooral ook veel bondgenoten nodig. Dit zal zich in de komende jaren ontwikkelen. De klimaatbeweging zal steeds breder gedragen worden. Wij zitten nu in de kantelruimte: een verandering van tijdperk. Er zullen zeer fundamentele veranderingen en een andere ordening plaatsvinden wat betreft klimaat. Dit zorgt voor veel onzekerheid, rommeligheid en strijd. Van de Neoliberale tijd gaan we langzaam aan van welvaart naar welzijn. Dit geeft andere winst en verlies modellen. We zullen nog jarenlang in deze transitie van tijdperk zitten.

In de tussentijd is het hierbij belangrijk dat we met veel disciplines gaan samenwerken. We moeten ons vaak gaan aanpassen, ook aan de natuur. In wisselwerking met elkaar bewegen. Duurzaamheid is niet achter de tekentafel op te lossen. Hoe dan wel? Er zijn veel verschillende ideeën en belangen. We moeten de politiek omsingelen. Heel veel verschillende instanties en personen verenigen zodat politici wel moeten volgen. FM beschikt over goede dienstverleners. In de toekomst zullen we veel meer strategen moeten worden en gaan netwerken. Het proces voorop stellen en niet de structuur. Van structuurdenken naar procesdenken en netwerkdenken.

 

FM(Haaglanden) en de duurzame inkoopstrategie

De uitdaging bij de duurzame inkoopstrategie is het invullen en verenigen van zoveel mogelijk mensen. Han Baak is het afdelingshoofd van de afdeling Inkoop & Leveranciersmanagement bij het Ministerie van BZK, FMHaaglanden. Ook hier komt het duurzaamheidsdenken steeds meer naar voren. Andere vormen van aanbesteding worden gevraagd waar ambitie en het inrichten van samenwerkingsrelaties belangrijker worden. Marianne van der Ploeg geeft aan dat de doelen continu in beweging zijn. Hoe verhouden die nieuwe afspraken zich tot de bestaande contracten? Hierbij is de samenwerking erg belangrijk. De ontwikkelingen binnen FM gaan heel snel. Het dilemma dat hierbij naar voren komt is dat snelheid vaak kostenverhoging betekent. Ook flexibiliteit betekent kostenverhoging. Bij het streven naar duurzaamheid loop je hier tegen aan in een wereld die vanuit het verleden is gedomineerd door kosten effectiviteit en het inkaderen van verplichtingen.

Hoe kan FM bijdragen aan een transitie? Je kunt veel impact hebben met inkoop vanuit de rijksoverheid. Door het stimuleren van een duurzame en sociale innovatieve economie en samenleving. Hiervoor is het nodig dat vooraf de ambities worden bepaald en dat je met alle partijen samenwerkt. Waarbij vitaliteit, innovatie en duurzaamheid centraal komen te staan.

 

Duurzaamheidstrategie en de verwevenheid met FM

Maarten Dansen Program Manager Operations Corporate Sustainability van PwC Nederland vertelt over de Duurzaamheidsstrategie binnen PwV. Dit wordt onder andere gedaan dmv Net ZERO. Wat is Net ZERO? No waste, no emissions, optimal reuse. Dit is volledig in lijn met de doelstellingen van het klimaatakkoord in Parijs. Net Zero is een duurzaamheidsambitie. Het is belangrijk dat je niet alleen zelf aan de duurzaamheidstargets wilt voldoen, maar dat je dat ook van je leveranciers verlangt. Dit zorgt voor versnellingen in de markt. Minimaal 50% reductie in 2030, maar het streven is 100% reductie en niet minder.

Hoe zorgen we voor een duurzame verandering binnen de organisatie? Dit is een combinatie van Topdown en Bottom up. Het gaat om het creëren van bewustzijn. Geef mensen de mogelijkheid om de juiste beslissingen te nemen. Het creëren van een gezamenlijke verantwoordelijkheid is essentieel. Bij veel dingen is er een gedeelde verantwoordelijkheid. Samenwerking nodig. Belangrijk daarbij is Environmental Steerling: samen de voortgang van de ambitie bespreken.
Ook is het van belang dat we bewustzijn creëren over CO2 uitstoot. Veel mensen hebben er weinig gevoel bij en weten niet wat zij uitstoten. PwC heeft een CO2 prijs binnen het bedrijf vastgesteld om zo awareness te creëren. Op deze wijze kun je budget genereren om te renoveren en innoveren. Meerkosten van duurzame oplossingen wordt uit dit duurzaamheidsbudget betaald. Een separate pot geld wordt door corporate gegenereerd, maar dan moet dit wel bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstelling.

Bij PWC had men een tool op de telefoon waarop te zien was hoeveel uitstoot medewerkers hadden. Zo werden zij wel bewust gemaakt, maar ze konden er niet goed op sturen. Toen is er een milieu project Lead View bedacht om er als medewerker wel beter op te kunnen sturen. Het samen verhalen maken wordt ook als goed middel voor duurzaam handelen gezien: leuke duurzame dingen doen voor medewerkers. Maatregelen moeten voor veel mensen van verschillende disciplines interessant zijn binnen organisatie. Ook merken medewerkers de verandering op de kantoorvloer. Bij verbouwingen wordt altijd gekeken wat er al aanwezig is en wat er weer gebruikt kan worden.

Nederlands paviljoen World Expo Dubai

Leo Laanen en Kyara van der Tuin van Ifmec presenteren een video van het Nederlands paviljoen op de World Expo Dubai en benadrukken het inbedden van de SDG-doelen binnen FM. Zo op het eerste gezicht lijkt het Nederlands paviljoen niet de meest spectaculaire bijdrage op de World Expo. Dit beeld verandert compleet als je het verhaal erachter hoort: Kyara interviewt Niels Bouwman de directeur van het Nederlandse Paviljoen, het meest duurzame paviljoen van de World Expo Dubai. Nederland wil water, energie en eigen voedsel kweken verenigen. Zelf je voedsel kunnen produceren is belangrijk voor de toekomst van de wereld.

Voor het paviljoen zijn alleen gebruikte materialen gebruikt en deze zullen ook na afloop van de Expo weer worden doorgegeven. Het personeel is geworven in overeenstemming met de SDG-doelen. Er zijn maar liefst 19 nationaliteiten verenigd in het Nederlandse paviljoen. De energie wordt zelf opgewekt door de zonnepanelen (groene energie) Ze laten niet alleen horen dat ze voor duurzaamheid zijn, maar ze laten het ook zien. Het Nederlands paviljoen was het enige paviljoen zonder airco, maar het was er toch koel. Dit dankzij duurzame vernieuwende technologie: zogenaamde Sunglaciers zorgden voor het oogsten van honderden liters water per dag. En dat midden in de woestijn! De Glas in lood ramen hielpen bij het kweken van het voedsel. En de vloertegels en wanden werden gemaakt van het vegetatieve deel van paddenstoelen. Het Nederlandse Paviljoen heeft afgelopen week de 'Architectural Digest Design Award 2021' gewonnen in de categorie 'Innovation & Sustainability'. Van ontwerp, bouw, exploitatie en ontmanteling een volledig geïntegreerd duurzaam verhaal volledig in lijn met de SDG’s. Met dit Nederlands paviljoen onderstreept Nederland het belang van duurzaamheid en zet ze het imago neer van een land dat niet praat maar vooral doet.

Paneldiscussie Tatasteel 

Tatasteel staat midden in de publieke belangstelling door de zeer verontreinigende wijze waarop nu in IJmuiden staal geproduceerd wordt. Besluitvorming over de toekomst van Tata loopt. Er zijn 3 mogelijkheden: sluiten, doorgaan op dezelfde voet óf radicale verduurzaming van het productieproces. De Tata casus is het afgelopen jaar door Ifmec ontwikkeld als onderdeel van het module Leadership and Sustainability van de Masteropleiding Facility Management. Gedachte is dat je als facility manager het grotere geheel moet kunnen analyseren om de mogelijke bijdrage vanuit FM te kunnen plaatsen. Een betere casus waarin alle aspecten van duurzaamheid op internationaal, nationaal, provinciaal en lokaal niveau naar voren kwam vanuit strategie, en FM was er niet te vinden. Vandaar de Tata-paneldiscusssie als afsluiting van de slotconferentie van Ifmec Research & Innovation.

Tata

Aan tafel zitten Bert Oldenburg Manager Eurest Services IJmuiden, Jos de Keizer Change Manager Tatasteel en Kees de Vries voorheen Senior accountmanager Tatasteel, sinds kort met pensioen. Het imago van Tata is enorm beschadigd. De oorspronkelijke overnamepartner haakte begin dit jaar af. Sindsdien staat Tata IJmuiden in de verkoop. Voor het personeel betekent dit grote onzekerheid. Maar er is een wenkend perspectief: plan Zeester: een plan om versneld duurzaam staal produceren in IJmuiden. Vier adviezen van de FM studenten uit de casestudie zijn gedeeld met de initiatiefnemers van het plan en zijn inmiddels werkelijkheid geworden. Waar staat Tata nu?

 

Plan Zeester

Plan Zeester komt er in het kort op neer dat er afscheid van de meest vervuilende kooksfabriek wordt genomen. In plaats van de hoogovens gaat men dan gebruik maken van vlamboogovens in combinatie met Direct Reduced Iron (DRI). Die DRI moet gestookt gaan worden op waterstof. De vlamboogovens gebruiken (groene) elektriciteit als energiebron. Door deze aanpassing is er genoeg CO2-reductie om aan de eisen van het Klimaatakkoord van Parijs voor 2030 te voldoen.

Het FNV heeft gezorgd voor een kantelpunt. Ook de leergang Leadership and sustainability van Ifmec heeft hieraan bijgedragen. Roel Berghuis presenteerde het plan in veel kranten. En heeft hiermee veel partijen kunnen overtuigen. De directie van Tata bleef echter tegen het plan. Zij wilden niet duurzaam veranderen. Ondertussen staan de media vol met Tatasteel. Het bedrijf zorgt voor veel grafietregens en er lopen rechtszaken. De directie van Tata wijzigt nu plots de koers en wil toch plan Zeester. Ook de politiek lijkt er ook steeds meer van doordrongen.

 

Tata discussie

Kees de Vries denkt dat samenwerking essentieel is om te kunnen zorgen voor een kantelpunt bij Tata. De stakeholders en milieubeweging moeten allemaal met de neuzen dezelfde kant op staan. De strategische analyse vanuit FM is heel belangrijk gebleken. De Nederlandse overheid zou de transitie moeten stimuleren en de beloftes gaan waarmaken wat betreft de duurzame overgang. Rutte zou zijn Neo Liberale standpunt moeten laten varen en voor welzijn moeten gaan in plaats voor alleen welvaart. Shareholders moeten niet alles bepalen. Kees de Vries gelooft dat Tata Steel kan veranderen. Tata is momenteel verantwoordelijk voor 5% van de CO2 uitstoot binnen Nederland. Met plan Zeester kan de uitstoot in een paar jaar naar 2%. Nederland kan dan in één klap in de top drie van innovatieve landen komen.
Rutte kan onder druk van de rechter en de mening van de 2e kamer niet anders dan akkoord gaan met dit plan vindt het panel. Daarmee zou Tata een voorbeeld voor duurzaam industriebeleid worden.

De vraag is of een overheid die alleen met subsidies en wet en regelgeving de speelruimte reguleert van een internationaal bedrijf als Tatasteel, te voldoende bij machte om de transitie naar een duurzame bedrijfsvoering. Er lijkt nu iets de goede richting op te gaan. Er zijn betrokken jonge mensen met passie nodig om dit verhaal op te gaan pakken. Veel Young Professionals van Ifmec willen deze taak graag op zich nemen. De afrondende borrel wordt als een mooie eerste stap gezien om de duurzame boodschap te gaan uitdragen.